Լրացուցիչ առաջադրանք

1․ Գտիր հետևյալ թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը․

ա) ԱԸԲազ [25;85]=5 x 17 x 5= 425

25   5            85    5

5   5                17    17

1                     1

բ) ԱԸԲազ [49;28]=  7x7x2x2=196

49    7           28  2

7      7            14    2

1                     7     7

1

գ) ԱԸԲազ [22;33]=3x11x2=66

22   2              33     3

11     11             11      11

1                       1

դ) ԱԸԲազ [42;64]=2x2x8x2x3x7=1344

42      2          64    2

21      7         32     2

3      3            16    8

1                     2    2

1

2․ Կոտորակները բեր ընդհանուր հայտարարի․

ա) 1/3 և1/6

3   3     6    2

1           3     3

1

[3;6]=2×3=6

1/3=1×2/3×2=2/6

1/6=1×1/6×1=1/6

բ) 5/12 և 3/4

[12;4]=12

3/4=3×3/4×3=9/12

գ) 1/3 և 7/2

[3;2]=6

1/3=1×2/3×2=2/6

7/2=7×3/2×3=21/6

դ) 17/8 և 3/6

[8;6]=24

17/8=17×3/8×3=51/24

3/6=3×4/6×4=12/24

3․ Կոտորակները բեր ընդհանուր հայտարարի և գումարիր․

ա) 1/2 + 1/4 =1×2+1×1/4=2+1/4=3/4

բ) 1/3 + 1/4 =4+3/12=7/12

գ) 5/6 + 2/9 =15+4/18=19/18

դ) 7/8 + 5/18 =7×9+5×4/72=63+20/72=83/72

Աշխատանք դասարանում

1. Առաջինշարքի յուրաքանչյուր բառ հնարավոր բոլոր ձևերով բաղադրի՛ր (բադադրալ բառեր կազմիր) երկրորդ շարքի ածանցների հետ:

Ա. Հյուսիս, լեզու, հայր, դրախտ, տոն, նկարիչ, մեղ(ք), հարս(ն), քն(ի)ն, օտար, բազում, բն(ական), հան(ել), հաս(նել), դր (դնել), շահ(ել), պահ(ել):

Բ. Ույթ, ածո, ական, ային, անի, (ա)բար, ոտի, (ա)վոր, (ա)ցու, ություն:

2.   Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր ածանցավոր բառերով:

 

Պոչ ունեցող մի կենդանի էր գալիս:

Չգիտեի, որ այդքան զորություն ունեցող հսկա ես:

Այդտեղ որսորդները երկու ոտք ունեցող զարմանալի կենդանի են տեսել:

Երկրորդ անգամ հայտնվողը նույն ձին չէր, սրա պոչը մի քիչ երկար էր, գույնն էլ՝ մի քիչ դեղին:

Իբրև հայր՝ խրատում էր ու համոզում, որ ներող լինի:

Որպես մտերիմ՝ հորդորում էր, որ մի օր էլ տանը մնա:

Եղբոր նման օգնում է ու հետևում, որ վատ բան չանես:

Թշնամու նման եք խոսում:

Հարցը իր (յուր) ձևով լուծեց ու գնաց:

I think my friends and family, tbh (to be honest). Sometimes i can be sad even when i’m whit my friends, but when they ask me (what happened) i only say nothing because i don’t really like to share my feelings whit someone, like literally nobody knows me, only my family know.

9. Употребите данные существительные со словом мой или моя. Запишите
в два столбика отдельно слова мужского и женского рода.
Лагерь, букварь, кровать, день, камень, конь, лошадь, гость, рубль,
календарь, жизнь, словарь, медведь, морковь.

10. Данные словосочетания напишите во множественном числе.
Быстрый олень, лесной зверь, белый медведь, зелёная ель, чистая
тетрадь, большой гвоздь, дикий зверь.

11. Подберите антонимы к выделенным словам. Запишите словосочетания.
новая мебель –                            дождливый день –
большая площадь –                   длинный гвоздь –
чистая скатерть –                      ранний гость –
поздняя осень –                         большой словарь –

12. Данные словосочетания напишите в единственном числе.
Белые гуси, зелёные ели, нужные словари, быстрые кони, новые тетради,
большие площади, красивые корабли, огромные камни.

13. Допишите окончания прилагательных.
1. Алёша получил в подарок ручку. У ручки было золот.. перо.

2. На ручке были написаны золот.. слова.

3. В классе только у Алёши есть ручка с золот.. пером и золот.. буквами.

4. Учительница поставила двойку золот.. пером.

5. Алёша растерянно смотрел на своё золот.. перо.

6. У Алёши сегодня не золот.. знания.

7. У моего друга золот.. характер.

8. У моей бабушки золот.. руки.

Եղնիկը 

Ավետիք իսահակյան

«Մի անգամ իմ բարեկամ մի որսորդ մեր հանդի անտառուտ սարերից մի եղնիկ նվեր բերեց երեխաներիս համար»: Այսպես սկսեց ընկերս աշնանային մի երեկո, երբ նստած միասին նրա պատշգամբում, հիացած նայում էինք հեքիաթական վերջալույսով վարվռուն սարերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման մեղմորեն հանգչում էին ոսկեգեղմ անտառները:
«Այդ մի մատաղ ու խարտյաշ եղնիկ էր, խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով, որ ծածկվում էին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
Կամաց-կամաց մեր վրա սովորեց նա. էլ չէր փախչում, չէր վախենում մեզնից. մանավանդ շա՜տ մտերմացել էր երեխաներիս հետ. նրանց հետ միասին վազվզում էր պարտեզում, նրանց հետ ճաշում էր, նրանց հետ քնում: Մի բան ինձ շատ էր զարմացնում: Եղնիկը թեև այնպես ընտելացել էր մեզ, սովորել էր մեր տանն ու դռանը, բայց մեկ-մեկ մեզնից թաքուն բարձրանում էր այս պատշգամբը և ուշագրավ, լռիկ նայում էր հեռու` անտառներով փաթաթված սարերին. ականջները լարած խորասույզ լսում էր անտառների խուլ ու անդուլ շառաչը, որ երբեմն ուժեղանում էր, երբեմն բարականում` նայելով հովերի թափին: Նայում էր նա այնպե՜ս անթարթ և այնպե՜ս ինքնամոռաց, որ երբ պատահում էր բարձրանում էի պատշգամբը, ինձ բավական միջոց չէր նկատում և երբ հանկարծ ուշքի էր գալիս` նետի պես ծլկվում էր մոտիցս…
Արդյոք գիտե՞ր նա, որ ինքը ղողանջուն անտառների ազատ երեխան է եղել, որ մայրը այնտեղ է կաթ տվել իրեն, որ այնտեղ է իր հայրը եղջյուրները խփել կաղնիներին: Արդյոք, գիտե՞ր, որ այդ խուլ շառաչը անուշ-անուշ օրորել է իրեն առաջին անգամ, և ո՞վ գիտե, գուցե, երազներ է բերել իրեն, սիրուն երազներ…
Խե՜ղճ եղնիկ… Կարոտ` իր սիրած գուրգուրող անտառներից և զանգակ աղբյուրներից, իր խարտյաշ մորից և շնկշնկան հովերի հետ վազող ընկերներից` հիմա տանջվում, տառապում է մեզ մոտ, մտածում էի ես: Եվ այնպես սրտանց ցավակցում էի նրան… Չէ՞ որ նա էլ մեզ պես մտածող և զգայուն հոգի ունի:
Ես շատ էի հարգում նրան, խնդրեմ չծիծաղես վրաս, այո՛, այնքան, որ երբ նա բարձրանում էր պատշգամբը, հեռացնում էի երեխաներիս, և թողնում էինք նրան մենակ իր ապրումների հետ…
Երբ գրկում էի նրան, այդ նազելի էակին, և նայում էի լեռնային աղբյուրների նման վճիտ աչուկների մեջ` տեսնում էի այնտեղ մի թախծալի, երազուն կարոտ…
Մի գիշեր,- մի քամի գիշեր էր,- սարերից անսանձ փչում էր քամին, դուռն ու պատուհանները ծեծում ու ծեծկում: Պարզ լսվում էր, որ այնտեղ, անտառում, դարավոր կաղնիներն ու վայրի ընկուզենիները ճակատում էին հողմի դեմ` աղմկում և գոռում: Եվ քամին բերում էր անընդհատ անտառի այդ լիակուրծք խշշոցն ու մռունչը, ու թվում էր թե` հենց մեր դռան առջև է աղմկահույզ, հողմածեծ անտառը:
Երեխաներս վախից կուչ էին եկել. մինչդեռ եղնիկը դողում էր մի խենթ սարսուռով: Աչքերը կայծակին էին տալիս: Անթարթ, ամբողջովին լսելիք դառած` ականջ էր դնում նա անտառի հուժկու շառաչին, որ խոսում էր նրա հետ մայրենի լեզվով:
Անտառը կանչում է նրան, ընկերների ազատ վազքն է տեսնում նա մթին թավուտների մացառուտ ժայռերն ի վեր,- մտածում էի ես:
Մի փոքր հետո ավելի սաստկացավ քամին` փոթորիկ դառնալու չափ. մեկ էլ աղմուկով բացվեցին լուսամուտի փեղկերը, և մի ուժգին շառաչ միանգամից ներս խուժեց: Եղնիկը հանկարծակի մի ոստումով ցատկեց լուսամուտի գոգը` աչքերը սուզելով շառաչուն խավարի մեջ: Ես իսկույն վրա վազեցի բռնելու նրան, սակայն նա մի ակնթարթի մեջ թռավ լուսամուտից պարտեզը և ծածկվեց խավարների մեջ…
Դե՛հ, հիմա՛ գնա ու գտիր նրան իր հայրենի անծայր անտառներում…»:

Առաջադրանքներ

1. ,,Եղնիկը,, ստեղծագործությունից դուրս գրեք ձեզ դուր եկած նկարագրությունները։

Եղնիկը հանկարծակի մի ոստումով ցատկեց լուսամուտի գոգը` աչքերը սուզելով շառաչուն խավարի մեջ: Ես իսկույն վրա վազեցի բռնելու նրան, սակայն նա մի ակնթարթի մեջ թռավ լուսամուտից պարտեզը և ծածկվեց խավարների մեջ…
Դե՛հ, հիմա՛ գնա ու գտիր նրան իր հայրենի անծայր անտառներում…»:

2. Ստեղծագործությունից դուրս գրե՛ք հատկանիշ ցույց տվող բառեր։

3. Քննարկում՝ Պե՞տք է գործեն կենդանաբանական այգիները։

Այո։

4․ Պե՞տք է արգելել կրկեսներում կենդանիների ելույթները։

Ոչ։

1․ Հաշվիր արտահայտության արժեքը․

ա) 4 • (-5) • 8 • (-2) • (-4) = -1280

բ) (-5) • (-20) • 3 • (-7) • 2 = -4200

գ) (-7) • (-1) • 3 • (-5) • (-9) = 1134

դ) (-1) • 1 • (-6) • (-14) • 5 = -420

2. Կատարիր գործողությունը.

ա) -6 + 5 = -1

բ) -10 – 7 = -17

գ) 15 – 30 = -15

դ) 1 – 9 = -8

ե) 12 – (-3) = 15

զ) – 5 – (-5) = 0

է) -30 – 15 = -45

ը) -2 + (-13) = -15

3. Որոշիր, թե ինչ նշան կունենա չորս ամբողջ թվերի արտադրյալը, եթե

ա) այդ թվերից երկուսը դրական են, երկուսը՝ բացասական +

բ) այդ թվերից երեքը դրական են, մեկը՝ բացասական –

գ) այդ թվերից երեքը բացասական են, մեկը՝ դրական –

4․ Կատարիր գործողությունը․

ա) -15 • 4 =  -60

բ) 24 : (-6) = -4

գ) -30 • (-5) = 150

դ) -56 : 2 = -28

ե) -121 : (-11) = 11

զ) 7 • (-17) = -119

5. Հաշվիր․

ա) (-55 : 11 + 48 : (-16)) : (-4) = 2

բ) -66 : (72 : (-9) + 105 : (-35)) = 6

գ) -84 : (-56 : (-7) + 54 : (-9)) = 6

6. Գտիր այն թիվը, որը աստղանիշի փոխարեն գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն․

ա) -9 • 9 + 1 = -80

բ) -21 • -2 + 3 = 45

գ) 2 – 3 • 20 = 20

7. Հաշվիր առավել հարմար եղանակով․

ա) 2 – 44 – (-22) + 75 – (-20) = 75

բ) 8 + (-18) – 35 – 13 + 45 = -13

8. Հաշվիր․

ա) 5 • (3 + 7) = 50

բ) -2 • (-4 + 5) = -2

գ) 12 • (10 + (-2)) = 96

դ) -9 • (8 + (-1)) = -63

9. Կառուցել հետևյալ կետերը, կետերը իրար միացնելով ստանալ թռչնի պատկեր․

1) (-1; 2), (5; 6), (7; 13), (10; 11), (7; 5), (1;-4), (-2;-4), (-5; 0), (-3; 0), (-1; 2),
(-2; 4), (-5; 5), (-7; 3), (-11; 1), (-6; 1), (-7; 3), (-5; 0), (- 6; 0), (-10;-1), (-7;1),
(-6; 0).

2) Թևերը: (0; 0), (7; 3), (6; 1), (1; -3), (0; 0).

3) (1;-4), (1;-7).

4) (-1;-4), (-1;-7).

5) Աչքեր: (- 5; 3).

 1.Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր՝ դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում և վերջում:

Բույս, թույն, հույս, սենյակ:

Բույսական, թունավոր, անհույս, սենյականոց։

 2.Կետերի փոխարեն մի այնպիսի արմատ գրի՛ր, որ և՛ կետերից աջ գրված բառի հետ բարդ բառ կազմի,

և՛ կետերից ձախ գրված բառի հետ:

Օրինակ՝

խիճ, …, գրել – խիճ, նկար, գրել – խճանկար, նկարագրել:

Շագանակ, գույն, թափ-շականակագույն, գույնաթափ, ծաղիկ, զարդ, քար-ծաղկազարդ, զարդաքար, հինգ, մատ, չափ-հնգամատ, մատնաչափ, խաչ, քար, սիրտ–խաչքար, քարսիրտ, քանդակ, գործ, ընկեր-քանդակագործ, գործընկեր, ավազակ, խումբ, պետ-ավազակախումբ, խմբապետ, վրեժ, խնդիր, գիրք-վրեժխնդիր, խնդրագիրք:

3. Տրվածբառերից նոր բառեր կազմի՛ր -ոց (-նոց, -անոց) ածանցով:

ա) Ծաղիկ, հյուր, ավազակ, մեղու:

Ծաղկանոց, հյուրանոց, ավազանոց, մեղրանոց։

Բ) Գոգ, ձեռ, մատ:

Գոգնոց, ձեռնոց, մատնոց։

զ) Կապել, խարտել, սփռել:

Կապոց, խարտոց, սփռոց։

դ) (Քսան) դրամ, (հինգ) կիլոգրամ, (երեք) մետր:

Դրամանոց, կիլոգրամանոց, մետրանոց։

ե) Խշշալ, մռնչալ, զռռալ, ոռնալ։

Խշշոց, մռնչոց, զռռոց, ոռնոց։

 

Դասարանական աշխատանք

 

1․ Պարզիր տրված գրաֆիկի B, D, H և K կետերի x և y կոորդինատները:

B կետի կոորդինատներն են՝

x=2

y=3

D կետի կոորդինատներն են՝

x=5

y=5

H կետի կոորդինատներն են՝

x=11

y=12

K կետի կոորդինատներն են՝

x=14

y=12

 

2. Ուշադիր նայիր ցուցադրված գրաֆիկին:

Գտիր գրաֆիկի վրա գտնվող կետերի օրիդինատներից ամենափոքրը:

(15;1)

3․ Գտիր տրված գրաֆիկի վրա գտնվող այն կետը, որի կոորդինատներն են՝ 

(11;12)

 H (11;12)

4․ Տրված գրաֆիկը ցույց է տալիս y մեծության կախվածությունը x մեծությունից:

 

 

Պարզիր y-ը, եթե x=5-ի:

 

Պատասխան՝ y=11

 

5․ Տրված գրաֆիկը ցույց է տալիս y մեծության կախվածությունը x մեծությունից:

 

 

1. Պարզիր y-ը, եթե x=5-ի:

 

Պատասխան՝ y=3

 

2. Պարզիր x-ը, եթե y=11-ի:

 

Պատասխան՝ x=10

 

6․ Ուշադիր նայիր ներքևի գրաֆիկին:

 

Լրացրու աղյուսակի դատարկ վանդակները:

 

x	0	3	4	7	14
y	0	2	6	8	10

 

 

Վաղ պետական կազմավորումները Հայաստանի տարածքում

Մաթեմատիկա ա․ բ․