Սողուններ

Սողուններից մեզ հաըտնի են օձերը, մողեսները, կոկորդիլոսները և կրիաները։
Սողունների մարմինները ծածկված են թեփուկներով կամ վահանիկներով, որոնք պաշտպանում են
նրանց վնասվելուց, արևից, և ջրի կորստրց։ Մեծանալուց նրանք փոխում են իրենց մաշկը։ Սողուններն ապրում են
երկրագնդի տաք մասերում։ Կա սողունների 12000 տեսակ ։ Հիմնականում նրանք բաղկացած են 4 ղմբից։
Կնճիթագլուխներ դա Հատերյան է, որն ապրում է Նոր Զելանդիայում։
Կրիաները՝ ցամաքային, ծովային և ջրային են։ Նրանք ապրում են պատյանի մեջ ։ կա 320տեսակի կրիաներ։
Կոկորդիլոսները՝ ապրում են ջրում։ Նրանց մարմինը նման է մողեսի ։ Նրանք լողում են պոչի և մատերի
արանքի լողաթաղանթի շնորհիվ։
Թեփուկավորները՝ մեզ հայտնի օձեր են, որոնց հանդիպում ենք Հայաստանում։

 

 

 

Բազմութըուններ

Առաջադրանքներ

1. Տրված են A={1, 2, 3}, B={2, 3, 4, 5} բազմությունները
   • ա) Ի՞նչ տարրերից են բաղկացած A ∩ B և  A ∪ B բազմությունները
     A ∩ B={2,3}, A ∪ B={1,2,3,4,5}
   • բ) Կազմել 5 տարրից բաղկացած C բազմություն, որի համար տեղի ունի A Ո C=C Ո B պայմանը
     C= {1,2,3,4,5} 
      A= {2,3,5}
      B= {1,2,3,4}
   • գ) Գրեք A և B բազմությունների բոլոր ենթաբազմությունները յուրաքանչյուրի համար հաշվեք դրանց քանակները
2. Ինչպե՞ս են նշանակում
   • ա) բնական թվերի բազմությունը N
   • բ) ամբողջ թվերի բազմությունը Z
   • գ) ռացիոնալ թվերի բազմությունը Q
   • դ) իռացիոնալ թվերի բազմությունը I
   • ե) իրական թվերի բազմությունը R
3. Գրառեք
   • ա) 10ից մեծ և 50 ից փոքր պարզ թվերի բազմությունը
     11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47
   • 20ից մեծ և 40ից փոքր զույգ թվերի բազմությունը
     22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38
   • գ)  այն երկնիշ թվերի բազմությունը, որոնք 11ի բաժանելիս տալիս են 7 մնացորդ
     18, 29, 40, 51, 62, 73, 84, 95
   • դ) 100ից փոքր զույգ թվերի բազմությունը, որոնք 3ի բազմապատիկ են
     6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, 54, 60, 66, 72, 78, 84, 90, 96
4. Նշված բազմություններից որի՞ն է պատկանում 2x+5=4-5 հավասարման արմատը
   • ա) {0,1/3,2}
   • բ) 🚫
   • գ) {4, -1/3}
   • դ) N
   • ե) Z
   • զ) I

1. Որո՞նք են քիմիական արդյունաբերության զարգացման նախադրյալները:
   Քիմիական արդյունաբերության զարգացման համար անհրաժեշտ է ընտրել այնպիսի վայր, որտեղ տվյալ արտադրանքի համար անհրաժեշտ հումք շատ կա։ Նաև կարևոր է հաշվի առնեն շուկայի պահանջարկը։
2. Ի՞նչ դեր ունի քիմիկան արդյունաբերությունը տնտեսության մեջ:
   Քիմիական արդյունաբերությունը ապահովում է տնտեսության աճին, տեխնիկայի ձարգացնելը տալով անհրաժեշտ արտադրանք (սնունդ, հագուստ, տեխնիկա)։
3. Ի՞նչ տեղաբաշխման առանձնահատկություններ ունի սննդի արտադրության տեղաբաշխումը:
   Սնունդը հիմնականում արտադրում էն այնտեղ, որտեղ հիմքը շատ մոտ է, քանի որ հիմքը արագ կարող է փչանալ։ Նաև Արտադրում են այնտեղ, որտեղ այն հեշտ է սպառվում, իսկ եթե անհարաժեշտ է տեղափոխել այն տեղափոխում են հատուկ սառնարան՝ նավերով, գնացքներով կամ մեքենաներով։

Ավելի դյուրազգաց ուղևորները առանձնացեք իրարից :(ստույգ,հաստատ կատարված)
Անցե՛ք անտառապատ բլուրը, գտնեք՛ աղետի հետքերը:( հրաման)
Շոգենավն անցներ նավաշինարանից, դուրս գար ծովածոց, ու նորից զգաինք լիակատար ազատության գեղեցիկ խաբկանքը:(իղձ, ցանկություն)
Եթե ափը ծածկված լինի խիտ եղեգնուտով, այնտեղ ջրային թռչունների բներ կլինի: (ենթադրաբար,պայմանով կատարելի)
Դու հետևի նրանց և պարզի տեսակները: (անհրաժեշտություն, հարկադրանք)

1. ABC եռանկյան A և B անկյունների կիսորդները հատվում են M կետում։ Գտեք <AMB-ն, եթե <A=58⁰, <B=96⁰
   (<A+<B):2=<AMB
   (58+96):2=77⁰
   <AMB=77⁰
2. ABC եռանկյան AM միջնագիծը հավասար է BC կողմի կեսին։ Ապացուցեք, որ ABC եռանկյունն ուղղանկյուն եռանկյուն է։Եթե  AM=BM=MC նշանակում է ABC եռանկյունը ուղղանկյուն եռանկյուն է։
3. Հավասարասրուն եռանկյան արտաքին անկյուններից մեկը 115⁰ է։ Գտեք եռանկյան անկյունները։
   180-115=65⁰
   180-65=115⁰
   115:2=57.5⁰
   65⁰, 57.5⁰, 57.5⁰
4. AC հիմքով ABC հավասարասրուն եռանկյան մեջ տարված է AD կիսորդը։ Գտեք այդ եռանկյան անկյունները, եթե <ADB=110⁰
   <ADC=180-110
   <ADC=70⁰
   AD=AC
   <ADC=<ACD=<BAC
   <ABC=180-(70+70)
   <ABC=40⁰
   70⁰, 70⁰, 40⁰
5. ABC եռանկյան C անկյունը 15⁰ է։ AC կողմի վրա նշված է D կետն այնպես, որ <ABD=12⁰, <ADB=80⁰. Ապացուցեք, որ ABC եռանկյունն ուղղանկյուն եռանկյուն չէ։
   <BDC=180-80
   <BDC=100
   <DBC=180-(100+15)
   <DBC=65
   <ABC=65+12
   <ABC=77
   <BAC=180-(15+77)
   <BAC=88
   ABC եռանկյան անկյուններն են 15⁰, 77⁰, 88⁰ այն չի կարող լինել ուղղանկյուն եռանկյուն։

Համեմատի՛ր տրված նախադասությունների բայերը և գտի՛ր տարբերությունները:

 

Փորձելով ամեն ինչ պարզելու են, ու հանգիստ խղճով առաջ ենք գնալու: Ապագա
Փորձելով ամեն ինչ պարզեն, ու հանգիստ խղճով առաջ գնանք: ներկա
Եթե ոչինչ չխանգարի, փորձելով ամեն ինչ կպարզեն, ու հանգիստ խղճով առաջ  կգնանք: Ապագա պայմանական
Փորձելով ամեն ինչ  պիտի պարզեն, ու պիտի  առաջ  գնանք, ուրիշ ելք չունենք: Ապագա
Փորձելով ամեն ինչ պարզե՛ք ու հանգիստ խղճով առաջ գնացե՛ք: Ապագա հրամայական

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Ո՞ր բառերի միջոցով է արտահայտվում խոսողի վերաբերմունքը (եղանակավորում նախադասությունը, ընդգծեք ):

Այնպես լինի, որ ինքը կարողանա խուսափել այդ հանդիպումից:
Պիտի գնա ու արևի մասին պատմի աշխարհին:
Եթե մարդկանց ու մեքենաների աղմուկը չլինի, ամեն առավոտ կլսեք ջութակի ձայնը:
Գոնե կարողացա խուսափել այդ հանդիպումից:
Անշուշտ գալու է և անպայման ամեն ինչ պատմելու է:
Ամեն առավոտ երևի լսում եք ջութակի ձայնը:
2. . Նախադասության մեջ շարադասության սխալ կա. ուղղի՛ր:

Որոշակիորեն արահետը ձգվեց բլուրն ի վեր, ու հասկացա, որ հասել ենք բլրի ստորոտին:
Որոշակիորեն արահետը ձգվեց բլուրն ի վեր, ու հասկացա, որ հասել էինք բլրի ստորոտին:

Դանակով ծակծկող փշերն ու լիանաները կտրում ու ճամփա էր բացում ետևից եկողների համար:
Դանակով ծակծկող փշերն ու լիանաները կտրում ու ճամփա էին բացում ետևից եկողների համար:

Նա աղմկոտ էր շնչում, բայց անաղմուկ ոտքերը դնում էր փափուկ խոտի վրա:
Նա աղմկոտ շնչում էր, բայց անաղմուկ ոտքերը դնում էր փափուկ խոտի վրա:

Շատ հեշտ էր բարձրանում, կարծես հարթ քայլում էր ճանապարհով:
Շատ հեշտ էր բարձրանում, կարծես հարթ էր քայլում ճանապարհով:

Շատ լավ խոտերի բույնը քողարկում էին:
Շատ լավ խոտերի բույնը քողարկված էր:

ՁԿՆԵՐ

Ձկները ողնաշարավոր կենդանիներ են ։ նրանք ապրում են ջրում ։ ներկա պահին հայտնի են ձկների ավելի քան 36000 տեսակ, որոնք պատկանում են 2 հիմնական դասերի՝ կռճիկային և ոսկրային։

կռճիկային ձկներից են՝ շնաձկներն ու կատվաձկները։

Ոսկրային ձկներից են՝  սաղմոնը, գայլաձուկը, հայկական իշխանը, կարմրաղայտը, կողակը կարասը։

Ձկներն ունեն խռիկներ, լողակներ և թեփուկներ։

Խռիկներով ձկները շնչում են ջրում լուծված թթվածինը ։ Լողակներով լողում են իսկ թեփուկներով պաշտպանվում վնասներից։

Ձկները ինչպես միուս կենդանիները ունեն մարսողական և շնչառական համակարգ։

Ձկները ուտում են բույսեր և նրանցից մանր ձկներ։ Իսկ մարդիկ ուտում են ձկներին։

 

Առաջադրանքներ

1. Նկարում պատկերված է թեյամանում ջրի ջերմաստիճանի փոփոխության գրաֆիկը` կախված հոսանքի միացման պահից անցած ժամանակից։ Ինչքա՞ն է եղել ջրի ջերմաստիճանը հոսանքի աղբյուրին միացնելուց 3 րոպե, 5 րոպե, 7 րոպե հետո։ Ո՞ր պահին են թեյնիկն անջատել։ Քանի՞ րոպե է այն եռացել։

Եռացել է 7 րոպեյում։ Անջատվել է 9 րոպեյում։ Եռացել է 1 րոպե։

2. Առավոտյան ժամը 6ին հայր և որդի ավանից ոտքով գնացին 5 կմ հեռավորության վրա գտնվող լիճը` ձկնորսության։ Որսից հետո նրանք ավան վերադարձան մեքենայով։ Նկարում պատկերված է նրանց շարժման գիաֆիկը։ Գրաֆիկի միջոցով որոշեք.

ա) ժամը քանիսի՞ն ձկնորսները հասան լիճ
7-ին։

բ) Ի՞նչ էին անում նրանք ժամը 7ից մինչև 8ն անց 45 րոպեն
Ձուկ են որսում։

գ) Որքա՞ն ժամանակ տևեց վերադառնալը
10 րոպե։

դ) Ի՞նչ արագությամբ էին նրանք քայլում ոտքով
5կմ/ժ․

ե) Ի՞նչ արագությամբ էր ընթանում մեքենան
2կմ\րոպե արագությամբ․

3. Նկարում բերված է օդի ջերմաստիճանի փոփոխության գրաֆիկն օրվա ընթացքում։ Չափումները կատարվել են 2 ժամը մեկ։

ա) Ի՞նչ ջերմաստիճան է եղել ժամը 4ին, 8ին, 12ին, 21ին, 23ին

4-ին, -2^օ

8-ին, 0^օ

12-ին, 3^օ

21-ին, 0․5^օ

23-ին, -3^օ

բ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0ից բարձր եղել

Ժամը 9-22ին

գ) Ո՞ր ժամերին է ջերմաստիճանը 0ից ցածր եղել

ժամը 0-7ին և 23ին, 24ին

 

4. Նկարում պատկերված է A և B կետերից միմյանց հանդեպ դուրս եկած 2 հետիոտնների շարժման գրաֆիկը։

ա) Առաջին հետիոտնի A ից դուրս գալուց քանի՞ ժամ հետո է երկրորդ հետիոտնը դուրս եկել B ից

5 ժամ

բ) Առաջինի շարժվելուց քանի՞ ժամ հետո են նրանք հանդիպել

2 ժամ հետո

գ) Ի՞նչ արագությամբ էր շարժվում առաջին հետիոտնը

3կմ/ժ