1. Երկուխմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:

Օրինակ`

Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:

Ա.Դասագիրք – դասագրքեր, հեռագիր – հեռագիրներ, արոտավայր – արոտավայրեր, լրագիր – լրագրեր, ծառաբուն – ծառաբներ, մրգաջուր – մրգաջրեր, մրջնաբույն – մրջնաբներ, ծաղկեփունջ – ծաղկեփնջեր, միջնապատ – միջնապատեր:

Բ.Վիպագիր – վիպագիրներ, մեծատուն – մեծատներ, զինակիր – զինակիրներ, ժամացույց – ժամացույցներ, կողմնացույց – կողմնացույցներ, երգահան – երգահաններ, քարահատ – քարահատներ, պատմագիր – պատմագիրներ, քանդկագործ – քանդակագործներ:

2. Փակագծումտրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրիի´ր կետերի փոխարեն:

Ամերիկացի-(վիճակագիրները) պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են (անասնապահներն) ու (հողագործներն):  Երկրորդ տեղում գյուղական (նամակատարներն) են: Հաջորդը ( մատուցողները) ու  բուժքույրներն են: Նրանցից  զգալիորեն քիչ են քայլում (ոստիկանները), (հետախույզները) ու  (պահակները): Ամենից քիչ քայլում են (նահանգապետները) ու (նախարարները):

3. Տրվածգոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և տեղադրի´ր նախադասությունների մեջ:

Կետորս, բանաձև, հրացան, նավապետ, շնաձուկ, ժամացույց:

Բոլոր նավապետներն էլ եր`ազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել:

Մեզ ասացին, որ բոլոր ժամացույցները հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն ժամը ցույց չի տալիս:

Ասում են, որ շնաձկների արյան հոտն է հրապուրում:

Այդ տարածքում աշխատող կետորոսները հետևում էին կետին ու վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:

Ցուցադրվող հրացանը այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել:

Կարո՞ղ ենք համաձայնել, որ որոշներն ունեցել են սիրային զգացմունքներ իրենց տղա լավագույն ընկերների հանդեպ: Բայց այսօր հասկացա, որ իմ լավագույն ընկերոջը, ում 2 տարի ճանաչում եմ, սիրահարված եմ: Ես շատ եմ ուզում իրեն ասել, բայց վախենում եմ, որ դա կարող է փչացնել մեր ընկերությունը։ Հաճախ ընկերներիս հետ քննարկում եմ իմ զգացմունքները, բայց չեն հասկանում, թե որքան է սա ինձ համար կարևոր: Մարդիկ ասում են, որ երբեք չպետք է վախենալ սիրո մասին խոսել, բայց դա այնքան էլ հեշտ չէ: Ինչպես կարելի է չվախենալ ինչ-որ բան կորցնելուց, երբ նա այնքան կարևոր է իմ կյանքում: Երբ ես իրեն կողքից նայում եմ, տեսնում եմ, թե որքան զարմանալի և ընտիր անձնավորություն է: Իմ սիրտը կանգ է առնում, երբ մեր հայացքները հանդիպում են: Կցանկանայի, որ կարողանայի որոշել, թե ինչպես պիտի շարունակեմ այս զգացմունքները, առանց մեր ընկերությունը վտանգի տակ դնելու:

Աշնանային արձակուրդներին կարդացել եմ “Ես առանց քեզ” գիրքը։ Ընտրել եմ այդ գիրքը որովհետեվ այդ գրքում այնպիսի բանաստեղծություններ կան որոնք կարող են նկարագրել այնպիսի զգացմունք, որ մենք չենք կարող բացատրել ինչ որ մեկին մեր բառերով։ Այդ գրքից մի քանի հատ բանաստեղծություններ եմ սիրել։ Բայց իմ ամենասիրած բանաստեղծությունը այդ գրքից սա է։

Երջանկության բանալին

Ի՞նչ է երջանկությունը, և ինչպե՞ս ենք մենք կարողանում գտնել դրա բանալին: Յուրաքանչյուր մարդ երջանկություն է փնտրում իր կյանքում, բայց դա կարող է նշանակել տարբեր բաներ տարբեր մարդկանց համար: Ոմանք կարծում են, որ երջանկությունը գալիս է նյութական բարիքներից կամ հաջողությունից, սակայն իրականում, երջանկությունն առաջանում է հարաբերություններից, նպատակներից և ինքնակացության ընդունումից: Երջանկությունը մեծապես կախված է մեր հարաբերություններից: Օրինակ՝ ես երջանկություն եմ գտնում, երբ ընկերներիս կամ իմ մոտիկների հետ խոսելիս եմ լինում։ Այդ պահերը ինձ զգում են աջակցված և սիրելի։ Երբ մենք միասին ենք, ամեն բան ավելի հեշտ է թվում, և ինձ թվում է, որ աշխարհը ավելի գեղեցիկ է: Բացի ընկերներից, ես երջանկություն եմ գտնում նաև երբ զբաղվում եմ իմ սիրած հոբբիներով: Օրինակ, գրքեր ընթերցելիս կամ գրելիս ես զգում եմ, որ կորցնում եմ ժամանակը և վայելում եմ յուրաքանչյուր պահը: Այդպիսի գործունեությունները ինձ տալիս են ստեղծագործական ազատություն և հանգստություն: Ի վերջո, երջանկությունը յուրօրինակ ճանապարհ է, որը յուրաքանչյուրիս համար տարբեր է: Ինչպես ես նշեցի, իմ երջանկությունը գալիս է ընկերներից, սիրելի գործերից, նպատակներից և դրական մտածելակերպից: Ես համոզված եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է գտնի իր սեփական երջանկության բանալին, անկախ նրանից, թե դա ինչ բան է: Երջանկությունը պետք է լինի մեր կյանքի մի մասնիկը, և մենք պետք է աշխատենք այն գտնելու համար։ Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ինչպես է երջանկությունը հասունանում: Ես նկատել եմ, որ տարիների ընթացքում իմ արժեքները փոխվում են, և այժմ ավելի շատ եմ գնահատում այն պահերը, երբ շրջապատված եմ սիրելի մարդկանցով: Չնայած այդ ամենին, կյանքում լինում են դժվարություններ: Ես գիտակցում եմ, որ այդ դժվարությունները կարող են մեզ կանգնեցնել երջանկության որոնման մեջ: Բայց դրանք մեզ ավելի ուժեղ դարձնում են: Երբ մենք հաղթահարում ենք դրանք, մենք իսկապես սկսում ենք գնահատել մեր երջանկությունը:

Պատասխանել հարցերին

1.Ո՞րն է նյութի փոքրագույն մասնիկը:
Ատոմ։

2. Սահմանի՛ր ատոմ հասկացությունը։
   Ատոմը նյութի փոքրագույն մաս է, որը պահպանում է նրա քիմիական հատկությունները և բաղկացած է միջուկից (պրոտոններ և նեյտրոններ) և էլեկտրոններից, որոնք շրջում են միջուկի շուրջ:
   
3. Սահմանի՛ր քիմիական տարր հասկացությունը։
   Քիմիական տարրը այն նյութն է, որը բաղկացած է միայն մեկ տեսակի ատոմներից և չի կարող հետագա քիմիական մեթոդներով բաժանվել պարզ նյութերի:
4. Լրացրո՛ւ բաց թողնված բառերը՝ ամբողջացնելով
   նախադասությունները.
   ա) Ատոմը ենթադրանք անբաժանելի մասնիկ է։
   բ) Քիմիական ռեակցիայի ժամանակ ատոմները մի նյութից անցնում են մեկ այլ նյութի։
   գ) Նյութը կազմող «մասերը» քիմիայում անվանում են մասնիկներ:
5. Արտահայտությունների հետեւյալ զույգերից ընտրի՛ր ճիշտ տարբերակը.
   ա) թթվածնի երկու ատոմ եւ թթվածնի երկու տարր.
   բ) ջրածին տարրի զանգվածը եւ ջրածնի ատոմի զանգված
   գ)նյութի փոքրագույն մասնիկն ատոմն է, եւ նյութի փոքրագույն
   մասնիկը տարրն է.
   դ) ջուր նյութը կազմված է ջրածնի ու թթվածնի ատոմներից, եւ ջուր
   նյութը կազմված է ջրածին ու թթվածին տարրերից:

Լրացրո՛ւ աղյուսակը՝ ստորեւ գրված պնդումները համապատասխանեցնելով ատոմ եւ քիմիական տարր հասկացություններին՝
ա) ունի զանգված.
բ) անբաժանելի մասնիկ է.
գ) որոշակի անբաժանելի մասնիկների տեսակ է.
դ) քիմիական ճանապարհով անբաժանելի է.
ե) ընդհանրական հասկացություն է։

• Ատոմ
  • ունի զանգված: ✔
  • անբաժանելի մասնիկ է: ✔
  • որոշակի անբաժանելի մասնիկների տեսակ է:
  • քիմիական ճանապարհով անբաժանելի է: ✔
  • ընդհանրական հասկացություն է:
• Քիմիական տարր
  • ունի զանգված: ✔
  • անբաժանելի մասնիկ է:
  • որոշակի անբաժանելի մասնիկների տեսակ է: ✔
  • քիմիական ճանապարհով անբաժանելի է: ✔
  • ընդհանրական հասկացություն է: ✔

Կոմիտասի հոդվածներից