Հանրահաշիվ 7

taisia grikurovaLeave a comment
  1. Արտահայտությունը ձևափոխե՛ք կատարյալ տեսքով բազմանդամի.

 

ա) (x + y)2 = x2 + 2xy + y2

 

բ) (3x + 1)2 = 9x2 + 2 x 3x x 1 + 12 = 9x2 + 6x+12

 

գ) (a + 5)2 =a2 +2 x a x 5 +52 =a2 + 10a + 25

 

դ) (2x + 3y)2 = 4x2 + 12xy + 9y2

 

  1. Օգտվելով գումարի քառակուսու բանաձևից՝ բացե՛ք փակագծերը.

 

ա) (a2 + b)2 = a4 + 2a2b + b2

 

բ) (3x2 + 1)2 = 9x4 + 6x2 + 1

 

գ) (x2 + y2)2 = x4 + 2x2y2 + y4

 

դ) (5 + 0.1x)2 = 25 + x + 0.1x2

 

  1. Միանդամը գրե՛ք կատարյալ տեսքով.

 

ա) (8x)2 = 64x2

 

բ) (6mn)2 = 36m2n2

 

գ) (xy3)2 =x2y6

 

դ) (0.5a)2 = 0.25a2

 

  1. Արտահայտությունը ձևափոխե՛ք կատարյալ տեսքի բազմանդամի.

 

ա) (a + b)2 + 4a(a + b) = a2 + 2ab + b2  + 4a2 + 4ab = 5a2 + 6ab + b2

բ) (3a + b)2 + (a + b)(a − 2b) = 9a2 + 6ab + b2 + a2 – 2ab + ba – 2b2 =10a2 + 5ab-b2

 

  1. Արտահայտությունը ներկայացրե՛ք բազմանդամի քառակուսու (գումարի քառակուսու) տեսքով.

 

ա) x2 + 6x + 9 =(x+3)2

 

բ) 4a4 + 8a2b + 4b2 = (2a2 +2b )2

 

գ) 4a2 + 4a + 1 =(2a + 1) 2

 

Լրացուցիչ առաջադրանք

 

  1. Արտահայտությունը ձևափոխե՛ք կատարյալ տեսքով բազմանդամի.

 

ա) (2 + x)2 = 4 + 4x + x2

 

բ) (7a + 2b)2 = 49a2 + 28ab + 4b2

 

  1. Օգտվելով գումարի քառակուսու բանաձևից՝ բացե՛ք փակագծերը.

 

ա) (2x + a3)2 = 4x2 + 4xa3 + a6

 

բ) (x3 + 7)2 = x6 + 14x3 + 49

 

  1. Արտահայտությունը ձևափոխե՛ք կատարյալ տեսքի բազմանդամի.

 

ա) (x + y)2 + (2y)2 =x2 + 2xy + y2 + 4 + y2 = x2 + 2xy + 2y2 + 4

 

բ) (2x + y)(x + 2y) − (x + y)2 =2x2 + 4xy + xy + 2y2 – x2 + 2xy + y2 = x2 + 7xy + 3y2

 

  1. Արտահայտությունը ներկայացրե՛ք բազմանդամի քառակուսու (գումարի քառակուսու) տեսքով.

 

ա) m2 + 10m + 25 = (m + 5) 2

 

բ) a2 + 8ab + 16b2 = (a +4b) 2

 

գ) x2 + xy + 1/4y2 = (x + 1/4y) 2

 

Իմ պատուհանից / Շարադրություն

taisia grikurovaLeave a comment

Իմ պատուհանից

Գիտե՞ք ինչով է տարբերվում պատուհանը հայելուց։ Հայելու մեջ մենք միմյան կարող ենք տեսնել ինքներս մեզ, իսկ պատուհանից ամենքին և ամեն ինչ։ Ճիշտ է, ես շատ եմ սիրում հայելու մեջ ինքս ինձ նայել, բայց պատուհանից նայելն ավելի հետաքրքիր է։ Երբ առավորյան պատուհանից դուրս եմ նայում, առաջինը տեսնում եմ իմ շնիկին։ Նա կարծես ամեն առավոր ինձ է սպասում։ Հետո տեսնում եմ թե ինչպես են բոլորը շտապելով գնում դպրոց, աշխատանքի։
Իմ պատուհանից հատկապես գեղեցիկ է երևում արևամուտը։ Ամպերն այնքան զանազան գույներ են հագնում և օրը դարձնում գունեղ։ Ինձ համար հատկապես մի գիշեր տպավորիչ էր իմ պատուհանից դուրս նայելը։ Բոլորս քնած էինք երբ հանկարծ, ինչ որ մեկը պատուհանս թակեց։ Արթնացա, մոտեցա պատուհանիս, մտածելով շունս է։ Վարագույրս բացեցի, և տեսա, որ պատուհանիս տակ ծաղիկներ էին դրված։ Գնացի դուռը բացեցի, դուրս եկա, իմ սեյնակի պատուհանի մոտից ծաղիկները վերցրեցի։ Ծաղիկներիս մեջ նկատեցի մի բացիկ, որի մեջ գրված էր․․․ Իսկ թե ի՞նչ էր գրված, կարող եք նայել ձեր պատուհանից դուրս․․․

Մայրենիի ֆլեշմոբ․ դեկտեմբեր

taisia grikurovaLeave a comment
1.  Նշված բառերը, բացի մեկից, ունեն ընդհանուր հատկություն: Գտի՛ր այդ բառը, բացատրի՛ր ընդհանրությունը․

պատ, նավ, հարս, արջ, մարդ, կում, գետ
Կումն է տարբեր, որովհետև այն չի նշանակում առարկա, կենդանի կամ բնության տարր։

2․  Գրի՛ր հայ այն գրողների գրական անունները, որոնք կապված են բնության հետ։

Համաստեղ, Նար-Դոս, Եղիշե Չարենց, Պարույր Սևակ, Դանիել Վարուժան, Ալեքսանդր Շիրվանզադե, Լևոն Շանթ։ 

Համաստեղ, Նար-Դոս, Եղիշե Չարենց, Պարույր Սևակ, և Դանիել Վարուժան։

3․ Ո՞ր բառն է ավելորդ, ինչու՞։

Գովել, դրվատել, ներբողել, փառաբանել, պարսավել, գովերգել։

Պարսավել։ Մնացած բոլոր բառերը գովելու հետ են կապված։
4․ Գուշակի՛ր թաքնված բառը։

Подпись отсутствует

1․ Կոշկակար
2․ Զանգակատուն
3․ Ջրահարս
4․ Իշամեղու
5․ Բադակտուց
6․ Շնաձուկ
5. Գտի՛ր ավելորդ բառը․ բացատրի՛ր՝ ինչո՞ւ է ավելորդ։
Նավասարդ, տարեվերջ, տարեսկիզբ, տարեմուտ, կաղանդ, ամանոր։

Նավասարդ։ Մնացած բառերը (տարեվերջ, տարեսկիզբ, տարեմուտ, կաղանդ, ամանոր) կապված են Նոր տարվա կամ տարվա փոփոխության հետ, Նավասարդ-ը հին հայոց տոմարի առաջին ամիսն է և չունի կապ Ամանորի հետ ներկայիս իմաստով։
6. Համապատասխանեցրու՛ առածները։
1․Ձմռան ցրտին էլ պատրաստվիր,   ա․ ձյունը դնում։
2․Ձմռան անձրևը                                    բ․ հացը՝ առատ։
3․Ձյունը շատ լինի,                                 գ․ ամռան շոգին էլ։
4․Աստված սարը տեսնում է,               դ․ գարնան հացն է։

1 – գ
2 – դ
3 – բ
4 – ա
7. Գուշակի՛ր բարբառային հանելուկը։

Քար եմ հմա (բայց) քար չեմ,
Արև կանի կը հալչեմ։

Սառույց։
8. Գրի՛ր «օձ խուզող» դարձվածքի հոմանիշ դարձվածքը։Օձը բնից հանող, երկու երես ունեցող, օձի լեզու ունեցող, սատկած էշի նալ պոկող։
Երկու երես ունեցող:
9․ Գուշակի՛ր գաղտնագրված բառը՝ արվեստի տեսակ+ե+ պտուղ=երաժշտական ստեղնաշարային գործիք
Երգեհոն։
10․  Գրի՛ր ստեղծագործական աշխատանք՝  «Ի՞նչ կնվիրեի Ձմեռ պապին»  վերնագրով։
Քանի որ, ես Ձմեր պապին չեմ հավատում։ Այս աշխատանքը չեմ կարող կատարել։

Հայոց Լ․ 7

taisia grikurovaLeave a comment

Աշխատանք դասարանում 

Կարդա՛
Ածական անուն կամ ածական են կոչվում առարկայի հատկություն կամ վերաբերություն ցույց տվող բառերը:
Ածականները պատասխանում են ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:
Ածականը չթեքվող խոսքի մաս է, այսինքն չի հոլովվում, որոշիչ հոդ չի ստանում:
Բայց խոսքի մեջ կարող է հանդես գալ գոյականաբար, այդ դեպքում ածականը ստանում է որոշիչ հոդ և գոյականի նման կարող է հոլովվել եզակի և հոգնակի թվով, օրինակ՝ Կարմիրը նրան շատ  է սազում:
1. Տրված ածականները նախադասությունների մեջ գործածիր գոյականաբար՝ սև, խոշոր:

Սևը իմ նախընտրած գույնն է։ Խոշորը երբեք գեղեցիկ չի լինում։

Ածականը նախադասության մեջ կարող է գործածվել որպես ստորոգյալի բաղադրիչ: Օրինակ՝ Մեր դպրոցը մեծ է:
Կան բառեր, որոնք հավասարապես կարող են հադես գալ և՛ որպես գոյականներ, և՛ որպես ածականներ: Օրինակ՝ աղքատ, ծանոթ, ցուրտ, ծովային և այլն: Օրինակներով
2 Գրի՛ր տրված ածականների կազմությունը՝ հողե, նոր, մաքուր, կիսախուփ,  անգույն:

հող-ե – ածանցավոր,

նոր – պարզ,

մաքուր – պարզ,

կիս-ա-խուփ – բարդ,

ան-գույն- ածանցավոր:

3 Կազմի՛ր  կապակցություններ՝ գրելով ածականներ և գոյականներ:
Ա. Մարմարյա սրահ, մրգառատ այգի,  փարթամ ծառ, գյուղական կաթ, շինծու վարսեր:
Բ. Լայն գետակ, երկար զգեստ, ճկուն միտք, վախենալու երազ:

4 Միացրե՛ք բառերը՝ կազմելով ածականներ:
Առյուծ և սիրտ-առյուծասիրտ
արև և շող-արևաշող
տերև և  փուշ-փշատերև
պսակ և ձև-պսակաճև
ձայն և վիշապ-վիշապաձայն
թույր և ձյուն-ձյունաթույր
շեկ և հեր-շիկահեր
գունդ և ձև-գնդաձև

1.Կ5.Կազմի՛ր հարաբերական ածականներ:
Երկաթ դարպաս-երկաթե դարպաս
մետաքս թաշկինակ-մետաքսյա թաշկինակ
լեռ գոտի-լեռնային գոտի
ծով կենդանի-ծովային կենդանի

  1. Բացատրի՛ր դարձվածքները՝ անբան Հուռի-ծույլ, աքիլլեսյան գարշապար-թույլ տեղ, հին երգը երգել-անդադար նույն բանը կրկնել:
  2. Կազմի՛ր ածականներ հետևյալ բառերից՝ դյութել, ընկեր, բաղձանք, թախիծ, հնչյուն, մայր:
    դյութել – դյութիչ, ընկեր – ընկերական, բաղձանք – բաղձալի, թախիծ – թախծոտ, հնչյուն – հնչունային, մայր – մայրական:
    8. Ածականները տեղադրի՛ր տեքստի մեջ՝ սպիտակ, հավերժական, մռայլ, շքեղ, լեռնային, փղոսկրե, սարսռազդու, տկար:
    Շքեղ պալատում նստել էր մռայլ Չինգիզ խանը փղոսկրե գահույքի վրա՝ զառամած գլուխը սպիտակ մազերի տակ, ինչպես լեռնային ձյուների տակ  Տյան շանի գագաթը: Խամրած աչքերով, տկար մարմնով նա փռվել էր գահույքին: Հավերժական հեղեղները սանձող ձեռքերը թուլացել էին, ժողովուրդներ սասանող սարսռազդու ձայնը մարել էր:

Հանր․ 7

taisia grikurovaLeave a comment

Դասարանական աշխատանք

 

  1. Կատարեք բազմապատկում.

 

ա) (a + 1)(a + 1) = a2+2a+1

 

բ) (a + b)(a + b) =

 

գ) (x + 1)(x + 2) = x2+3x+2

 

դ) (3x + 2y)(3x + 2y) = 9×2+12xy+4y2

 

  1. Բացե՛ք փակագծերն ու միավորե՛ք նման միանդամները. 

 

ա) (ax + 5)(bx − 1) = abx2+(5b−a)x−5

 

բ) (7b2 + 3a3)(3a3 − 7b2) = 9a6−49b

  1. Բերե՛ք կատարյալ տեսքի. 

 

ա) 5(2 − 3c) + 7(3c + 1) = 17+6c

 

բ) 6x(x − 2) − 3(2x2 − 4) = −12x+12

 

  1. Բացե՛ք փակագծերն ու բերե՛ք կատարյալ տեսքի. 

 

ա) (x + 3)(x + 6) = x2+9x+18

 

բ) (3a + 4)(2a − 7) = 6a2−21a+166a^2 – 21a + 16

 

գ) (9x2 − 4x)(9x + 4) = 81x3−36x2+36x−16x2+4x−16

 

դ) (2y2 − b 2 )(3y2 + 4b 2 ) = 6y4+8b2y2+12b4

 

  1. Գրեք բազմանդամների արտադրյալին հավասար բազմանդամ.

 

ա) (5m + 7n)(2n + 4m) =

 

բ) (2x – 3y)(2x + 3y) =

 

գ) (a2 + b2)(a2 + b2) = a4+2a2b2+b4

 

դ) (2x2 – y2)(y2 + 2x) = 2×4+4×3−y4−2x2y2

 

  1. Բազմանդամների արտադրյալը ձևափոխեք կատարյալ տեսքի բազմանդամի.

 

ա) (a + 1)(a + 1)(a + 1) = a3+3a2+3a+1

 

բ) (x – 1)(x – 1)(x – 1) = x3−3×2+3x−1x^3 – 3x^2 + 3x – 1

 

գ) (x – 1)(x2 + x + 1) = x3−x2+x−1

English 10th grade reading.

taisia grikurovaLeave a comment

Best Looking Girl in Town

By Thyra Samster Winslow

From the time she was thirteen Rilla Mabry had been ashamed of her appearance. It was then that she started growing taller than the other girls. She was also awkward as well as tall and she was too thin.
By the time she was twenty she was fully convinced that her appearance was really something terrible. All of the other girls seemed little and cute and attractive. No matter what Rilla wore it seemed wrong. She was too tall to wear tailored clothes. And thin dresses simply hung around her loosely.
All of the boys and girls in the group liked Rilla. She was a fine girl–if you could forget the way she looked. Even her hair was wrong–rather stringy–but she had a pleasant and attractive face.
In spite of her looks Rilla had a boy friend. He was Patrick Redding and his father kept a grocery store. Pat wasn’t any great prize–but then you couldn’t expect Rilla, with her looks, to do any better. People felt that Rilla ought to be well satisfied. Pat was a nice-looking boy, and he shouldn’t be considered unimportant.
Rilla didn’t consider Pat unimportant. She was grateful to him for being nice to her. She was a pleasant and as friendly as she could be. As a matter of fact she liked Pat a lot. He was fun to be with. She would have been perfectly satisfied except for the fact that she was in love with Shane Tennant. All of which did her little good–for Shane was the prize of the town. Shane’s father was a banker–and rich. His mother was the social leader of the town. Shane was well–much taller than Rilla–and handsome, besides.
Pet went into the grocery business with his father. Shane went into the bank. That’s the way sons do in small towns unless they have definite ideals about law or one of the other professions. Rilla didn’t do anything. Her parents had just enough money so she didn’t have to work. She went to parties with Patrick–and admired Shane from a distance. The townspeople felt that she would marry Pat, that he’d take over his father’s grocery store, and that they’d settle down.
That might have happened if it hadn’t been for Leslie Durant. Leslie Durant was–and still is–a well known magazine illustrator. And he came to Morrisville to visit an aunt. And he was taken everywhere to all of the parties, of course. He was the social lion of the season. He stayed in town for only a few days–but that was long enough for a lot to happen.
He saw Rilla Mawry! Rilla was standing near the door–and she was looking at Shane Tennant. She never knew how much her face showed what she was thinking about. No one else noticed–but Durant, being new, understood the situation. He saw Rilla, standing not quite straight because she didn’t feel quite as tall that way, in a badly fitted dress and her fair not quite smooth–and he saw Shane, perfectly dressed, self-confident, good-looking. And then Pat came to ask Rilla to dance.
On the second day of his visit Durant made his remarkable statement. He told anyone who would listen to him that Rilla Mabry was by far the best-looking girl in town. One of the best-looking girls he had ever seen.
Rilla had never had a compliment about her looks before. She had always been shy, self-conscious, and often unhappy about her appearance. And now, the first authoritiy on beauty who had ever been in town claimed that she was the prize.
When Durant, himself, told her what he thought of her she was filled with confusion. She managed finally to thank him. And later, very shyly, she went up to him.
“I do wish that you’d tell me how I can look better,” she said.
“That’s not really my particular kind of work,” he told her, “but maybe if we got together…”
They got together the next morning. Durant came to Rilla’s house, and, with Rilla’s mother acting as helper, they did things to Rilla and to Rilla’s clothes. Durant made her stand up straight. And he rearranged her hair. And he told her what was wrong with the clothes she wore.
That night there was a dance for Durant–his last evening in town. And, as he had thought when he started things, Rilla was, for the first time in her life, the center of attention. Toward the end of the evening Durant had the satisfaction of seeing Shane Tennant dancing very attentively with Rilla, Shane Tennant, whom Rilla had looked at with longing eyes–and who had never paid any attention to her.
Durant went back to his home and his work in New York and forgot about the whole thing. Years passed. And then, just the other day, this happened:
Durant was luching alone at a restaurant when an attractive, tall woman, past her first youth, came up to him.
“You don’t remember me?” she said.
Durant didn’t remember her.
“I’m Rilla Tennant–I was Rilla Mabry when you knew me. You came to my home town and–and rather mad my life over. Remember now?
“Of course I do,” said Durant. “I remember very well. It was my one attempt at changing the destiny of another person.”
“You did a wonderful job!” said Rilla. There was a strange note in her voice which he didn’t understand.
“You married the boy you were in love with, I see. His name was Tennant, wasn’t it?”
“Why, yes,” said Rilla. “but how did you remember the name? And how did you know I was in love with him?”
“I’m good at remembering names. And I saw you looing at him. Simplicity itself! And to think that I was the cause!”
“Yes, you were,” said Rilla. It was very funny, when you look back on it. There I was, going with Pat Redding and in love with Shane, and terribly unhappy and awkward. And you came down and said I was a beauty–so automatically I became a beauty. And the boys all wanted to go out with me. And I married Shane.”
“Wonderful!” said Durant. And he smiled happily. “How are you getting along, now?”
“That’s the difficult part,” said Rilla. “You shouldn’t have asked.”
“Shane and I got married–and didn’t get along very well, though I was awfully happy in the beginning. The Tennants lost all of their money in a bank failure–and my family had its money in the Tennant bank by that time, so our money went, too. Then Shane fell in love with a chorus girl. I got a divorce, of course. I’ve been teaching in a girls’ school for the past three years.”
“That’s too bad!” said Durant. “But maybe that was better than marrying that other boy whom you didn’t love.”
“Maybe,” said Rilla. “You can never tell. Love goes…Patrick Redding took over his father’s grocery store and married the cutest girl in town. They have three children and are very happy. And, oh yes, he became quite ambitious and started a chain of grocery stores. Now he’s the richest and most important man in town.”

Գրականություն 7

taisia grikurovaLeave a comment

Կրակի առասպելը

Արևի ճառագայթները տարածվել էին ողջ հնդկական երկրի վրա, բայց չէին հասնում Խոր Հովտին։ Այնտեղ խստաշունչ ձմեռն էր իշխում, և բոլոր կենդանիները, բացառությամբ թավամազ արջի, Արևի գթությունն էին աղերսում։
Մի գիշեր սոսկալի փոթորիկ սկսվեց․ այնպիսի փոթորիկ, որ ծառեր էր ջարդում և արմատախիլ անում, ժայռեր էր փշրում և իր ճանապարհին ավերում ամեն ինչ։ Սակայն մի փոքրիկ կղզյակի վրա, Մեծ Ջրերի մեջտեղում կանգնած էր միայնակ մի թզենի և անտարբեր երգում էր գարնան երգը՝ ծաղրելով մոլեգնող տարերքը։
Այս բանն ավելի կատաղեցրեց փոթորկին։
― Քեզ կսպանե՛մ,― գոռաց ամպրոպը և հարվածեց քաջ թզենու ուղղակի սրտին։
Ա՛յ քեզ զարմանք, նույնիսկ նրա երգը չդադարեց։ Թզենու սրտում վառվող կրակը երգը փոխանցեց լճի ալիքներին, որոնք հերթով փոխանցեցին ափերին և այնտեղից՝ դեպի հեռուները։
Արդեն փոթորիկը ուժասպառվում էր։ Համարյա արևածագ էր, փոթորիկը հեռացել էր հյուսիս, իր ետևում ավերածություն թողնելով։ Ամպրոպը նույնպես չվել էր փոթորկի հետ, անընդհատ ետ նայելով շանթահարված թզենուն։ Թզենին այլևս չէր երգում, նրա բունն ու ճյուղերը կրակով էին բռնկված, և կապույտ ծխի մի սյուն էր երկինք բարձրանում։

Խոր Հովտում բնակվող կենդանիները շուտով նկատեցին այդ ծուխը։
Անգղը թռավ վեր և աչքերը հառեց ծխի կողմը։
― Կրա՜կ,― գոչեց նա,― կրակ կա կղզու վրա։
― Ի՞նչ բան է այդ կրակը, ինչի՞ է նման,― հարցրին մյուս կենդանիները։
― Մի կարմրադեղին բան է և անընդհատ երգում է, ահա ամենը, ինչ գիտեմ կրակի մասին,― պատասխանեց անգղը։
― Կրակը մեր բարեկամն է,― ասաց սարդը,― եթե կարողանանք կրակը բերել, մեզ տաք կպահի։ Ուզո՞ւմ եք գնամ բերեմ։
― Ի՞նչ․․․ Դո՞ւ,― ծիծաղեց բուն հեգնանքով,― քո սրունքներն այնքան ծուռտիկ են, մի արջի քուն կտևի մինչև գնաս և վերադառնաոս։ Ես ինքս կգնամ։
Բուն թափահարեց թևերը և շարժվեց դեպի կղզին։
Պարզվեց, որ կրակ բերելը շատ ավելի դժվար էր, քան թվում էր բուին։ Նա վերցրեց շիկացած կրակի մի կտոր և ցավից գոռալով՝ վայր գցեց անմիջապես։ Նա խանձել էր իր փետուրները և շատ ուրախ կլիներ, եթե տուն վերադառնար առանց նոր փորձանքի։ Երբ վերադարձավ, անմխիթար կերպով մի ճյուղի նստած՝ ջանում էր արդարացնել իրեն։
― Կրակը մեր բարեկամը չէ, նա նույնիսկ չուզեց ինձ հետ խոսել, քիչ էր մնում սպաներ ինձ։
― Ես դիմացկուն մաշկ ունեմ,― պարծեցավ ակնոցավոր օձը,― գնամ տեսնեմ ինչ կարող եմ անել։
Բայց նա էլ այրվածքներ ստանալով իսկույն ընկրկեց։
― Կրակը արտակարգ ուժ ունի,― բացատրեց նա մյուսներին, երբ վերադարձավ ձեռնունայն,― ամբողջովին այրեց ինձ։
― Դուք ինձ մոռացե՞լ եք։ Ես արտակարգ ուժ ունեմ, և ո՞վ գիտե, գուցե ինձ հաջողվի կրակը բերել։ Ես գիտեմ նրա հետ վարվելու ձևը,― ասաց սարդը։
Թեև ոչ ոք չհավատաց, բայց ոչ մեկն այս անգամ չփորձեց նրան հեգնել, բոլորն էլ ուզում էին տեսնել, թե նա ինչպես կկատարի իր խոստումը։
Սարդը չշտապեց գնալ։ Ամենից առաջ մի մեծ պարկ ճարեց և խնամքով ծալելով, կապեց իր մեջքին։ Հետո ճանապարհ ընկավ։
Նրա ճանապարհորդությունը երկար տևեց։ Սարդի ծռմռված սրունքները դժվարությամբ էին հաղթահարում հանդիպող խոչընդոտները, և երբ մտավ ջուրը, ալիքները նրան այս ու այն կողմ էին շպրտում, նա աշխատում էր, որ իր մեջքի բեռը իրեն ջրի հատակը չքաշի։
Մի փոքր հանգստանալուց հետո սարդը վճռական գործի անցավ։ Իր կապոցից հանելով մի երկար թել՝ կամաց֊կամաց փաթաթեց ամենաշիկացած կտորին և սկսեց մի կախարդական պար պարել, որպեսզի թելը չբռնկվի։ Երբ վերջացրեց, թանկագին ավարը դրեց կապոցի մեջ և վերադարձի ճամփան բռնեց։
Բոլոր կենդանիները նրան էին սպասում։ Նրանք անհամբեր հետաքրքրությամբ շրջապատեցին սարդին տեսնելու, թե ի՞նչ է արել։ Սարդը թափ տվեց կրակը կապոցից և ասաց․
― Քաջ թզենին մի այնպիսի բարեկամ է ուղարկել, որ ամենադաժան ցրտին էլ մեզ կտաքացնի, բայց մենք պետք է խնամենք նրան և կերակրենք, այլապես կսառչի։
― Հուսով եմ, որ շատ չի ուտի,― ասաց արջամուկը, վախենալով, որ իր բաժնի կեսը կրակին կտան։
― Մի անհանգստացիր, կրակը միայն չոր փայտ է ուտում,― հանգստացրեց նրան սարդը։
― Օհո՜, բայց քիչ առաջ փոթորիկ էր, և ամբողջ փայտը թրջված է։
― Ես նրան կտամ իմ կեղևը, որ թաց էլ է վառվում,― ասաց սոճին՝ պոկելով կեղևի մի մեծ, սպիտակ կտոր։
Սկյուռը պոկեց մի մեծ շերտ և մոտեցրեց կրակին։ Դեղնակարմիր ծուխ բարձրացավ․ սկսեց վառվել։
Այն ժամանակվանից կրակը երբեք չի հանգել։ Ցերեկները սկյուռը պահում էր կրակը, իսկ երեկոյան բոլորը հավաքվում էին նրա շուրջը և երգում մի երգ, որին, եթե ուշադրությամբ ականջ դնեք, կտեսնեք, որ մասնակցում է նաև կրակը․
Երբ որ կրակն է բոցկլտում պայծառ,
Մենք սիրով նրա շուրջն ենք հավաքվում,
Լսում տերևների երգը անդադար․
Մեր բարեկամն է կրակը կյանքում։

Գրակ․ 7

taisia grikurovaLeave a comment

Կրակի առասպելը

Արևի ճառագայթները տարածվել էին ողջ հնդկական երկրի վրա, բայց չէին հասնում Խոր Հովտին։ Այնտեղ խստաշունչ ձմեռն էր իշխում, և բոլոր կենդանիները, բացառությամբ թավամազ արջի, Արևի գթությունն էին աղերսում։
Մի գիշեր սոսկալի փոթորիկ սկսվեց․ այնպիսի փոթորիկ, որ ծառեր էր ջարդում և արմատախիլ անում, ժայռեր էր փշրում և իր ճանապարհին ավերում ամեն ինչ։ Սակայն մի փոքրիկ կղզյակի վրա, Մեծ Ջրերի մեջտեղում կանգնած էր միայնակ մի թզենի և անտարբեր երգում էր գարնան երգը՝ ծաղրելով մոլեգնող տարերքը։
Այս բանն ավելի կատաղեցրեց փոթորկին։
― Քեզ կսպանե՛մ,― գոռաց ամպրոպը և հարվածեց քաջ թզենու ուղղակի սրտին։
Ա՛յ քեզ զարմանք, նույնիսկ նրա երգը չդադարեց։ Թզենու սրտում վառվող կրակը երգը փոխանցեց լճի ալիքներին, որոնք հերթով փոխանցեցին ափերին և այնտեղից՝ դեպի հեռուները։
Արդեն փոթորիկը ուժասպառվում էր։ Համարյա արևածագ էր, փոթորիկը հեռացել էր հյուսիս, իր ետևում ավերածություն թողնելով։ Ամպրոպը նույնպես չվել էր փոթորկի հետ, անընդհատ ետ նայելով շանթահարված թզենուն։ Թզենին այլևս չէր երգում, նրա բունն ու ճյուղերը կրակով էին բռնկված, և կապույտ ծխի մի սյուն էր երկինք բարձրանում։

Խոր Հովտում բնակվող կենդանիները շուտով նկատեցին այդ ծուխը։
Անգղը թռավ վեր և աչքերը հառեց ծխի կողմը։
― Կրա՜կ,― գոչեց նա,― կրակ կա կղզու վրա։
― Ի՞նչ բան է այդ կրակը, ինչի՞ է նման,― հարցրին մյուս կենդանիները։
― Մի կարմրադեղին բան է և անընդհատ երգում է, ահա ամենը, ինչ գիտեմ կրակի մասին,― պատասխանեց անգղը։
― Կրակը մեր բարեկամն է,― ասաց սարդը,― եթե կարողանանք կրակը բերել, մեզ տաք կպահի։ Ուզո՞ւմ եք գնամ բերեմ։
― Ի՞նչ․․․ Դո՞ւ,― ծիծաղեց բուն հեգնանքով,― քո սրունքներն այնքան ծուռտիկ են, մի արջի քուն կտևի մինչև գնաս և վերադառնաոս։ Ես ինքս կգնամ։
Բուն թափահարեց թևերը և շարժվեց դեպի կղզին։
Պարզվեց, որ կրակ բերելը շատ ավելի դժվար էր, քան թվում էր բուին։ Նա վերցրեց շիկացած կրակի մի կտոր և ցավից գոռալով՝ վայր գցեց անմիջապես։ Նա խանձել էր իր փետուրները և շատ ուրախ կլիներ, եթե տուն վերադառնար առանց նոր փորձանքի։ Երբ վերադարձավ, անմխիթար կերպով մի ճյուղի նստած՝ ջանում էր արդարացնել իրեն։
― Կրակը մեր բարեկամը չէ, նա նույնիսկ չուզեց ինձ հետ խոսել, քիչ էր մնում սպաներ ինձ։
― Ես դիմացկուն մաշկ ունեմ,― պարծեցավ ակնոցավոր օձը,― գնամ տեսնեմ ինչ կարող եմ անել։
Բայց նա էլ այրվածքներ ստանալով իսկույն ընկրկեց։
― Կրակը արտակարգ ուժ ունի,― բացատրեց նա մյուսներին, երբ վերադարձավ ձեռնունայն,― ամբողջովին այրեց ինձ։
― Դուք ինձ մոռացե՞լ եք։ Ես արտակարգ ուժ ունեմ, և ո՞վ գիտե, գուցե ինձ հաջողվի կրակը բերել։ Ես գիտեմ նրա հետ վարվելու ձևը,― ասաց սարդը։
Թեև ոչ ոք չհավատաց, բայց ոչ մեկն այս անգամ չփորձեց նրան հեգնել, բոլորն էլ ուզում էին տեսնել, թե նա ինչպես կկատարի իր խոստումը։
Սարդը չշտապեց գնալ։ Ամենից առաջ մի մեծ պարկ ճարեց և խնամքով ծալելով, կապեց իր մեջքին։ Հետո ճանապարհ ընկավ։
Նրա ճանապարհորդությունը երկար տևեց։ Սարդի ծռմռված սրունքները դժվարությամբ էին հաղթահարում հանդիպող խոչընդոտները, և երբ մտավ ջուրը, ալիքները նրան այս ու այն կողմ էին շպրտում, նա աշխատում էր, որ իր մեջքի բեռը իրեն ջրի հատակը չքաշի։
Մի փոքր հանգստանալուց հետո սարդը վճռական գործի անցավ։ Իր կապոցից հանելով մի երկար թել՝ կամաց֊կամաց փաթաթեց ամենաշիկացած կտորին և սկսեց մի կախարդական պար պարել, որպեսզի թելը չբռնկվի։ Երբ վերջացրեց, թանկագին ավարը դրեց կապոցի մեջ և վերադարձի ճամփան բռնեց։
Բոլոր կենդանիները նրան էին սպասում։ Նրանք անհամբեր հետաքրքրությամբ շրջապատեցին սարդին տեսնելու, թե ի՞նչ է արել։ Սարդը թափ տվեց կրակը կապոցից և ասաց․
― Քաջ թզենին մի այնպիսի բարեկամ է ուղարկել, որ ամենադաժան ցրտին էլ մեզ կտաքացնի, բայց մենք պետք է խնամենք նրան և կերակրենք, այլապես կսառչի։
― Հուսով եմ, որ շատ չի ուտի,― ասաց արջամուկը, վախենալով, որ իր բաժնի կեսը կրակին կտան։
― Մի անհանգստացիր, կրակը միայն չոր փայտ է ուտում,― հանգստացրեց նրան սարդը։
― Օհո՜, բայց քիչ առաջ փոթորիկ էր, և ամբողջ փայտը թրջված է։
― Ես նրան կտամ իմ կեղևը, որ թաց էլ է վառվում,― ասաց սոճին՝ պոկելով կեղևի մի մեծ, սպիտակ կտոր։
Սկյուռը պոկեց մի մեծ շերտ և մոտեցրեց կրակին։ Դեղնակարմիր ծուխ բարձրացավ․ սկսեց վառվել։
Այն ժամանակվանից կրակը երբեք չի հանգել։ Ցերեկները սկյուռը պահում էր կրակը, իսկ երեկոյան բոլորը հավաքվում էին նրա շուրջը և երգում մի երգ, որին, եթե ուշադրությամբ ականջ դնեք, կտեսնեք, որ մասնակցում է նաև կրակը․
Երբ որ կրակն է բոցկլտում պայծառ,
Մենք սիրով նրա շուրջն ենք հավաքվում,
Լսում տերևների երգը անդադար․
Մեր բարեկամն է կրակը կյանքում։

Հայոց Լ․ 7 / Շարադրություն

taisia grikurovaLeave a comment

Ապագան սկսվում է այսօր

Որն է ավելի կարևոր՝ ներկա՞ն, թե՞ ապագան։ Իհարկե երկուսն էլ։ Ինչ որ մենք անում ենք ներկայում, այն կապված է ապագայի հետ։ Առանց ներկայի չի կարող լինել ապագա, իսկ առանց ապագայի անիմաստ է ներկան։ Ինչպես որ ծառը տնկում ենք այսօր և պտուղը քաղում ենք որոշ ժամանակ հետո, այնպես էլ մեր գործերի արդյունքը պարձ է դառնում ապագայում։ Երբ ես փոքր էի, ինձ մեծերը հաճախ հարցնում էին․ -Երբ մեծանաս ի՞նչ ես դառնալու։ Իհարկե՜ ես հաճախ էի փոխում որոշումներս։ Մեկ ոստիկան էի, մեկ հրշեջ, մեկ նկարիշ, մեկ պարուսույց, մեկ երաժիշտ, մեկ անգլերենի ուսուչուհի իմ դպրոցում։ Երբ մի փոքր մեծացա հասակցա, որ ինչ էլ ցանկանամ դառնալ՝ այսօր պետք է ջանք թափեմ։ Նաև հիմա հասկանում եմ․ որ կյանքում ամենից կարևորը լավ մարդ լինելն է, իսկ լավ մարդ լինելու համար այսօր լավ գործեր անելը։ Ինչպես իմ կողմից սիրված <<Հովաննես Թումանյանն>> է գրել։
<<Գործն է անմահ, լա՛վ իմացեք,
Որ խոսվում է դարեդար,
Երնե՜կ նրան, որ իր գործով
Կապրի անվերջ, անդադար։>>
Այո՜ ապագան սկսվում է այսօր․․․