Հորթը

Օրը թեքվում է դեպի մայրամուտ,

Հովերն են խաղում ձորալանջն ի վար,

Երկարում են խիտ ստվերներն անփույթ

Եվ կամաց-կամաց խառնվում իրար:

Մի հորթ է նստել թեք ձորալանջին,

Թփերում կորած կածանի վրա,

Կարծես քանդակված մի տերև լինի

Մոր լեզվի հետքը ճակատին նրա:

Խոնավ սևահողն իր խոնավ դնչին,

Թփի տակ նստել, որոճում է լուռ…

Մասրենու մի ոստ կպել է պոչին

Եվ թվում է, թե էլ չի պոկվելու:

Ականջի մեկը կախել է մի քիչ,

Իսկ մեկով ինչ-որ ձայներ է որսում,

Կախ ականջի տակ, կիսախուփ աչքից

Արցունքի բարակ առուն է հոսում:

Կանաչ փրփուր է կաթում շրթունքից,

Եվ կանաչել է լեզուն բերանում…

Իսկ աչքից բխած առվի ակունքին

Մի ճանճ է իջել ու չի հեռանում:

Մորթն է թրթռում, երբ ճոճվող թփի

Տերևը  հանկարծ քսվում է նրան,

Եվ թրթռում է մորթի հետ նրբին՝

Ծաղկած մասրենու ստվերը վրան…

Հորովելներ են ոլորվում դաշտին,

Սարերի վրա գառներ են մայում…

Մանկության աչքեր, դուք եք այդ հորթին

Մասրենիների արանքից  նայում:

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

1. Բառերը էլ.  բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Ձորալանջ – ձորը եզերող լեռան լանջ, անփույթ – անուշադիր,թափթփված, կածան – ոտքի նեղ ճանապարհ, արահետ, շավիղ, որոճալ – կերածը բերանը ետ բերելով կրկին ծամելով մանրացնել ու կուլ տալ, հորովել – վարելիս երգվող երգ:

1. Նկարագրի՛ր հորթին ըստ բանաստեղծության:
   Նրա մայը լիլեզ էր ճակատը, դունչը խոնավ էր, աչքը թաց իսկ մի ականջը կախ։
2. Նկարագրի՛ր հորթին շրջապատող բնությունը:
   Նա նստել էր ձորալանջին մասրենու մոտ։ 
3. Բացատրի՛ր հետևյալ փոխաբերությունները՝ ա. Հովերն են խաղում ձորալանջն ի վար… բ. Հորովելներ են ոլորվում դաշտին…
   ա․ Ձորից քամին էր իջնում։
   բ․ դաշտից լսվում էր վարողների երգը։
4. Բանաստեղծության մեջ արտահայտված զգացումը մեկ բառով ինչպես կանվանես:
   Հիշողություն

6. Տեքստի բոլոր գոյականները դարձրու հոգնակի:
   Օր – օրեր, ձորալանջ – ձորալանջեր, ստվեր – ստվերներ, հորթ – հորթեր, տերև – տերևներ, տուփ – տփեր, լեզու – լեզուներ, ճակատ – ճակատներ, դունչ -դնչեր, մասրենի – մասրենիներ, ոստ – ոստեր, պոչ – պոչեր, ականջ – ականջներ, աչք – աչքեր, արցունք – արցունքներ, շուրթ -շրթեր, ճանճ – ճանճեր, դաշտ – դաշտեր, գառ – գառներ։

Դաս 6 — Ուղիղ համեմատական ֆունկցիան և նրա գրաֆիկը

1. Արդյո՞ք, ֆունկցիան ուղիղ համեմատական կախում է։ Եթե այո, անվանեք համեմատականության գործակիցը։
   • ա) y=2x
     Այո k=2
   • բ) y=-3x
     Այո k=-3
   • գ) y=0x
     Այո k=0
   • դ) y=x
     Այո k=1
   • ե) y=-x
     Այո k=-1
   • զ) y=2x+1
     Ոչ, քանի որ ունի ազատ անդամ (1)
   • է) y=x²
     Ոչ քառակուսային ֆունկցիա է։
   • ը) y=1/x
     Ոչ հակադարձ համեմատական է։
   • թ) y=-5x-2
     Ոչ, քանի որ ունի ազատ անդամ(2)
2. Ֆունկցիան տրված է y=2x բանաձևով
   • ա) Լրացրեք աղյուսակը
     y=0, y=2, y=-2, x=3, x=-4
   • բ) Գտեք y ը, եթե x ը հավասար է 3, 5, -3, -4
     y հավասար է 6, 10, -6, -8
   • գ) Գտեք x ը, եթե y ը հավասար է 8, 4, -2, 1
     x հավասար է 4, 2, -1, 1/2

3. Ֆունկցիան տրված է y=3x բանաձևով

ա) Գտեք ֆունկցիայի y¹ և y² արժեքները, որոնք համապատասխանում են արժեքների x¹=1, x²=-2 արժեքներին
y¹=3 x 1
y¹=3

y²=3 x (-2)
y²=-6

բ) Գտեք արգումենտի x¹ և x² արժեքները, որոնք համապատասխանում են ֆունկցիայի y¹=6, y²=-12 արժեքներին
6=3x¹
x¹=6:3
x¹=2

-12=3x²
x²=-12:3
x²=-4

4. Որոշեք y=kx ֆունկցիայի k գործակիցը, եթե

ա) x=3, y=6
6=k3
k=6:3
k=2

բ) x=-2, y=-10
-10=k(-2)
k=-10:(-2)
k=5

գ) x=2, y=-8
-8=k2
k=-8:2
k=-4

դ) x=-1, y=4
4=k(-1)
k=4:(-1)
k=-4

Ուզում եմ և պարտավոր եմ

Պապիկս միշտ ասում էր, որ մարդ առաջինը պետք է լավ մարդ դառնալ իսկ հետո ինչ կցանկանա։

Երբ ես փոքր էի չէի հասկանում այս խոսքերի իմաստը։ Դրանք ինձ համար պարզապես խոսքեր էին։ Սակայն մեծանալուց սկսեցի նկատել այդ խոսքերի իմաստը։ Օրինակ, եթե ուսուցիչը չսիրի երեխաներին, նա չի կարող լինել լավ ուսուցիչ։ Եթե բժիշկը չսիրի մարդկանց, նա չի կարող լինել լավ բժիշկ։ Ես ամեն անգամ համոզվում եմ պապիկիս խոսքերի ճշմարտության մեջ։ Ճիշտ է ես ընտրել եմ մի քանի մասնագիտություններ։ Օրինակ՝ պարուսույց, թարգմանիչ, երաժիշտ, անգլերենի ուսուցչուհի, կոսմետոլոգ։ Սակայն նախևառաջ ուզում եմ և պարտավոր եմ լինել լավ մարդ։

Ճնշումը ծովերի և օվկիանոսների հատակին

1. Ի՞նչ բարձրության ջրի սյունը կստեղծի 0,1 ՄՊա ճնշում:
   10մ․
2. Ծովում ի՞նչ խորությամբ սուզվելիս ճնշումը կլինի 0,2 ՄՊա, 1 ՄՊա, 10 ՄՊա:
   20մ, 100մ, 1000մ։
3. Ի՞նչ է սկաֆանդրը: Ե՞րբ են այն հայտնագործել: Որքա՞ն կարելի է խորասուզվել սկաֆանդրով:
   Սկաֆանդրն անջրանցիկ անհատական հերմետիկ հանդերձանք է` բաղկացած պատյանից, սաղավարտից, ձեռնոցներից և ճտքակոշիկներից։ Այն հայտնագործվել է 19-րդ դարի վերջում։ Սկաֆանդրով կարելի է խորասուզվել մինչև 200մ։
   
4. Ո՞վ է ստեղծել առաջին աքվալանգը: Ի՞նչ մասերից է այն բաղկացած:
   Առաջին աքվալանգը ստեղծել է Ժակ Իվ Կուստոնը։ : Այն բաղկացած է սեղմված օդով լի բալոնից, դիմակից և դրանք միացնող առաձգա կան խողովակից։
5. Ի՞նչ է բարիսֆերան: Որքա՞ն կարելի է խորասուզել բարիսֆերան:
   Բաթիսֆերան գնդաձև խցիկ է, որի ներսում տեղակայ-ված են ծովային մեծ խորություններ (մինչև 1 կմ) դիտելու համար նախատեսված սարքեր։
   Այն կարելի է խորասուզել մինջև 1 կմ։
6. Ո՞վ և ե՞րբ է հայտնագործել բաթիսկաֆը: Որքա՞ն կարելի է խորասուզվել՝ բարիս-կաֆով:
   Բաթիսկաֆը հայտ-նագործել է շվեյցարացի գիտնական Օգյուստ Պիկարը անցյալ դարի 40-ական թվականներին: Բաթիսկաֆը կարելի է խորասուզվել մինչև 11022մ։
   
7. Ինչպե՞ս պետք է վեր բարձրացնեն ջրասուզակին ծովի հատակից: Ինչու՞:
   Շատ դանդաղ, որպեսզի լուծված գազերն արտազատվեն աստիճանաբար` առանց պղպջակներ առաջացնելու:

Սահյանական ընթերցումներ

Անունդ տալիս

Փիսոները

Առաջադրանքներ

1. Որոշ քանակությամբ մատիտների համար վճարել են 800 դրամ։ Ինչքա՞ն պետք է վճարել նույն տեսակի մատիտների համար, եթե նրանց քանակը
   • ա) 2 անգամ մեծ է
     800×2=1600դր․
   • բ) 2 անգամ փոքր է
     800։2=400դր
2. Որոշ քանակությամբ մատիտների համար վճարել են 800 դրամ։ Ինչքա՞ն պետք է վճարել նույն տեսակի մատիտների համար, որոնցից ամեն մեկը
   • ա) 2 անգամ թանկ է
     800×2=1600դր․
   • բ) 2 անգամ էժան է
     800։2=400դր
3. Ունեցած գումարով կարելի է գնել 30 մատիտ
   • ա) Քանի՞ տետր կարելի է գնել նույն գումարով, եթե տետրը մատիտից 2 անգամ էժան է
     30×2=60տ․
   • բ) Քանի՞ գրիչ կարելի է գնել նույն գումարով, եթե գրիչը մատիտից 10 անգամ թանկ է
     30:10=3գ․
4. Հեծանվորդը մի քանի ժամում անցավ 36 կմ։
   • ա) Քանի՞ կիլոմետր կանցնի նույն ժամանակամիջոցում հետիոտնը, որի արագությունը հեծանվորդի արագությունից 3 անգամ փոքր է
     36։3=13կմ․
   • բ) Քանի՞ կիլոմետր կանցնի նույն ժամանակամիջոցում մոտոցիկլավարը, որի արագությունը հեծանվորդի արագությունից 5 անգամ մեծ է
     36×5=180կմ․
5. Գնացքը հաստատուն արագությամբ 6 ժամում անցավ 480կմ։ Քանի՞ կիլոմետր էր անցել գնացքն առաջին երկու ժամում։
   480։6=80կմ․
   80×2=160կմ․
6. Երկու քաղաքների միջև եղած հեռավորությունն առաջին գնացքն անցավ 3 ժամում 80կմ/ժ արագությամբ։ Քանի՞ ժամում երկրորդ գնացքը կանցնի նույն հեռավորությունը 60կմ/ժ արագությամբ։
   80×3=240կմ․
   240։60=4ժ
7. 5 ներկարար կարող են ցանկապատը ներկել 8 օրում։ Քանի՞ օրում նույն ցանկապատը կարող են ներկել
   • ա) 10 ներկարարը
     10։5=2անգամ
     8։2=4 օր
   • բ) 1 ներկարարը
     5×8= 40 օր
8. Այն ժամանակամիջոցում, երբ խառատը պատրաստում է 6 մանրակ, նրա աշակերտը պատրաստում է 4 մանրակ։
   • ա) Քանի՞ մանրակ կպատրաստի աշակերտն այն ժամանակահատվածում, որի ընթացքում խառատը պատրաստում է 27 մանրակ
     4/6=2/3
     2/3×27=18մ․
   • բ) Որքա՞ն ժամանակ կծախսի աշակերտն այն առաջադրանքի համար, որը խառատը կարող է կատարել 1 ժամում։
     6։4=1,5 ժ․